Mesleki Rehberlik Kuramları

Mesleki Rehberlik Kuramları

Mesleki Rehberlik Kuramları ‘nda meslek seçimi belli başlı bir süreçtir.Bireyin meslek seçerken temel özelliklerine göre ortaya farklı kuramlar atılmıştır. Belli başlı kuramları sizlerle beraber inceleyelim.

1.Özellik Faktör Kuramı (Parsons)

Bu kurama göre her birey kendine uygun mesleğe yöneltilirse mutlu ve üretken olarak yaşar.
Birey kendinde özgü özelliklere sahiptir.
Her mesleğinde kendine özgü özellikleri vardır.
Bireyin özelliklerine göre meslek seçimi gerçekleşir.

2.Holland (Kişilik) Kuramı

Holland insanların kişiliklerine göre altı gruba ayırmıştır.Hollanda göre meslek seçilirken dikkate alınacak özellik ” kişilik” tir.

1. Araştırmacı : Fen ve Teknoloji , Gazeteci , Bilim Adamı 
2. Geleneksel : Devlet memuru tipli kurallara uyan ve büro gibi yerlerde çalışan insanlar.
3. Gerçekçi :  Somut işlere önem verirler  ve güç para severler. Mühendis .
4. Sosyal : Öğretmenler , yardım severler , sosyal sorumluluk sahibi insanlar
5. Girişimci : Avukatlar , Acun Medya , Satıcılar vs.
6. Sanatçı : Ressam , Müzisyen , Heykel tıraş .

3.Super (Benlik) Kuramı

Süper-men / Süper – ben olarak aklımda kalmıştır.  Burada kişinin kendisini nasıl tanımladığı önemli bir noktadır.

a. Büyüme Evresi (0-14): Bireyin kendini tanımaya başladığı dönemdir.Yetenek ve ilgiler önem kazanır.

b. Araştırma Evresi (14-24) : Birey meslekleri araştırmaya başladığı evredir.Burada denemelerde bulunabilir , meslekleri inceleyebilir.
          —Deneme (14-17) : Meslekleri denemeye başlar geçici süreler ile.
          —Geçiş (17-21) : Mesleki eğitim aldığı evredir.
          —Sınama (21-24) : Staj dönemidir , durumu izleyip değerlendirir.

c. Yerleşme Evresi (24-44) : Atanıp çalışmaktır bizim için.

d. Koruma Evresi (44-64) : Üretkenliktir , başarıda zirve yapmak hedeflenir.

e. Çöküş Evresi (64-…) : Emekli olma evresidir.

4. Ginzberg ve Arkadaşlarının Gelişim Kuramı

Ginzberg’e göre meslek seçimi çocukluktan başlamaktadır. Meslek seçiminde geri dönüş yoktur.

a.) Fantezi Dönem (7-11) : Hayal kurma evresidir , büyüyünce çiçekçi olacağım gibi.

b.) Geçici Dönem (11-18) : Kendini tanıma evresidir.
                  — İlgi (11-12) : hoşlandığı meslek seçilir.
                  — Yetenek (11-14) : Yeteneklerine göre meslek seçer.
                  — Değer (15-16) : Kabiliyetlerine göre meslek seçer.
                  — Geçiş (17-18) : Para , zorluk ve kolaylığa göre meslek seçer.

c.) Gerçekçi Dönem (18-23) : Gerçekçi seçimlerin yapıldığı dönemdir.
                  — Keşfetme  : Meslekleri keşfeder ve o meslekleri yapanlar ile görüşür.
                  — Billurlaşma : Bazı meslekleri eler ve kalanlar arasında yoğunlaşır.
                  — Belirleme : Kafasında bir meslek belirler. Kararını verir.

5. Roe (İhtiyaçlar) Kuramı

Soruda bireyin çocukluğundaki bir olaydan anne baba tutumunda bahsediyorsa cevap Roe ‘ dir. Roe meslekler psikolojik ihtiyaçlarımızı karşılayanı seçtiğini savunur. Çocukluk döneminde doyurulmayan ihtiyaçlara göre meslek seçeriz. Roe kelimesi içindeki “O” harfinden Çocukluk kelimesindeki “O” harfi aklınıza gelsin.

6. Gottfredson’un Kuramı

Bilmeniz gereken ek şey bu adam toplumun benimsediği , toplumda yaygın olarak kullanılan meslekleri tercih ettiğidir. Anahtar kelimemiz ” toplum” dur.