Edimsel Koşullanma (Skinner)
[caption id="attachment_360" align="alignright" width="117"]
Skinner[/caption]
Edimsel Koşullanma (Skinner) Özellikleri
- Verilen tepkiler istemlidir.
- Organizma aktiftir.
- Ödül ve Ceza uygulanır.
- Organizma davranışın sonucundan etkilenir.
- Organizma davranışın devam etmesi için ödül bekler
- Organizma davranışın durması için ceza bekler.
Ör: Matematik dersinde tahtaya soru çözmeye kalkan bir öğrencinin öğretmen tarafından aferin aldıktan sonra matematiğe ilgi duyması ve matematik üzerine çalışmalar yapması.
1.) Ödül Pekiştirme
Davranışın devamını sağlamak için organizmaya verilir.
- Olumlu Pekiştirme : Ortama hoşuna gidecek uyarıcı eklenir .
Ör: Aferin demek , Çikolata vermek.
- Olumsuz Pekiştirme : Olumsuz bir şeyi ortamdan çıkarırız.
Ör: Ders çalışmayan bir öğrenci için bilgisayarına el koymak.
- Birincil Pekiştireç : Organizmayı fizyolojik olarak mutlu edenlerdir.
Ör : Yemek , su , uyumak
- İkincil Pekiştireç : Öğrenme ürünü olan pekiştirme türleridir.
Ör: Gülümsemek , oyuncak , kupa , yıldız , aferin
2.) Ayırt Edici Uyarıcı
İstemli olarak tepki verilir.Ortamda organizmayı farklı düşündürecek bir olay nesne olmalıdır.
Ör:Ayşe ne zaman selfy çekilecekse saçlarını düzeltmektedir.
3.) Davranışta Kontrast
Organizmada davranışın pekiştirildiği yerde o davranışın artması , pekiştirilmediği yerde ise davranışın kendini gizlemesi.Burada televizyonlardaki kontrast aklınıza gelsin siyah - beyaz ayarıdır. Yani bir yerde beyaz hiç yok bir noktada siyah davranış çok.
Ör:Evde annesi kızdığı için yaramazlık yapamayan bir çocuğun başka evde çokça yapması
4.) Ceza
- Birinci Tip Ceza : Organizmanın hoşuna gitmediği durumu ortama dahil etmektir.
Ör : Yaramazlık yapan çocuğa kızmak , bağırmak .
- İkinci Tip Ceza : Organizmanın hoşuna giden bir şeyi ortamdan kaldırmak.
Ör : Yaramazlık yapan çocuğun oyuncağına el koymak ve oyuncağı ortamdan kaldırmak.
5.) Uyarıcı Genellemesi
Benzer uyarıcılar karşısında aynı tepkiyi vermektir.Bir uyarıcı karşısında verilen tepki o uyarıcıya benzeyen başka uyarıcıya da verilmesidir.
Ör : Görüğü köpeğe " hav hav " diye öğretilen bir çocuğa dışarıda köpeğe benzer bir hayvan görünce de " hav hav" demesi.
6.) Tepki Genellemesi
Organizmanın bir davranışı pekiştirildikten sonra , benzer davranışları da sergilemeye başlamasıdır.Yani bak bunu yaptım aferin aldım ama bunu da yapabiliyorum demesi gibi.
Ör : Rakamları sırayla okuyan bir çocuk aferin aldıktan sonra , gireceği türkçe dersinde de alfabeyi sırayla okuyarak aferin almak istemesi.